ییلد فارمینگ (Yield farming) یا کشت سود اشاره به سپرده‌گذاری توکن‌ها در استخر مشارکت ارز دیجیتال در یک پروتکل DeFi جهت دریافت پاداش دارد؛ که اصولا در توکن حاکمیتی پروتکل پرداخت می‌گردد. در واقع ییلد فارمینگ ارز دیجیتال به معنای وام دادن سرمایه خود یا استیکینگ آن جهت دریافت پاداش و ایجاد بازدهی در حیطه رمز ارزهاست.
این روش افراد فعال در بازار کریپتوکارنسی را تشویق به سپردن دارایی خود به استخر مشارکت ارز دیجیتال می‌کند و در ازای آن به این افراد پاداش می‌دهد. به عبارتی ییلد فارمرها برای جفت‌های مختلف توکن نقدینگی را فراهم کرده و در ارزهای دیجیتال رمزنگاری شده پاداش دریافت می‌کنند.
کشت سود انگیزه‌ی مالی جدیدی است که در زیرساخت DeFi امکان تشویق نقدینگی و توزیع عادلانه توکن‌ها را ممکن می‌سازد.
یکی از رایج‌ترین راه‌های کشت سود، سپرده‌گذاری دارایی‌های رمزنگاری شده در یک استخر معاملاتی یا وام دهی غیرمتمرکز به‌منظور تامین نقدینگی است. در ازای ارائه نقدینگی به پلتفرم‌های DeFi، ارائه دهندگان (LP) امکان دستیابی بازدهی درصدی سالانه مشخصی (APY) را خواهد داشت.
معروف‌ترین و محبوب‌ترین پروتکل‌های دیفای در بستر شبکه اتریوم فعالیت می‌کنند. از همین‌رو اغلب پلتفرم‌های ییلد فارمینگ بوسیله توکن‌های ERC-20 فعالی می‌باشند. در ادامه این مطلب بیشتر به اینکه ییلد فارمینگ ارز دیجیتال چیست؟ خواهم پرداخت.
ییلد فارمینگ ارز دیجیتال چیست؟
ییلد فارمینگ ارز دیجیتال (Yield Farming) به معنای قفل‌کردن سرمایه درون یک پلتفرم امور مالی غیرمتمرکز یعنی دیفای است که در ازای آن، به کاربران سود پرداخت خواهد شد.
کشت سود یا ییلد فارمینگ روشی برای کسب درآمد از ارز دیجیتال به شمار می‌رود. شما در این روش با سپرده توکن‌هایتان در یک اکوسیستم دیفای، پاداش دریافت می‌کنید. در مقابل پلتفرم دیفای نیز با توکن‌های شما می‌تواند به دیگر کاربران وام ارز دیجیتال دهد یا نقدینگی یک استخر مشارکت را تامین نماید و از فعالیت‌ها سود شما را بپردازد.
Yield Farming توسط قراردادهای هوشمند در برنامه غیرمتمرکز یا دیفای ممکن می‌شود.
در واقع در این روش در ازای نگهداری ارزهای دیجیتال به شما پاداش داده می‌شود. شما در Yield Farming به جای ذخیره یا مبادله دارایی‌تان قادرید از راهی کم‌خطرتر و کم ریسک‌تر با آن کار کنید. در ورود به عرضه Yield Farming با افرادی تحت عنوان عرضه کننده نقدینگی (LP) در استخر مشارکت یا نقدینگی روبرو خواهید شد. افراد در ییلد فارمینگ دارایی‌شان را به استخر مشارکت ارز دیجیتال می‌سپارند و در ازای آن به عنوان پاداش چندین توکن دریافت می‌کنند.
سپس توکن‌های دریافت شده را می‌توانند مجددا در استخر مشارکت دیگری سپرده‌گذاری نموده و دوباره پاداش بگیرند. در واقع عرضه کنندگان نقدینگی (LP) دارایی‌شان را بین پروتکل‌های گوناگون برای کسب پاداش بیشتر تقسیم می‌کنند. از آنجایی که ییلد فارمینگ بوسیله توکن‌های ERC-20 بلاکچین اتریوم صورت می‌گیرد، پاداش دریافتی نیز از توکن‌های ERC-20 خواهد بود (این موضوع در آینده می‌تواند تغییر کند).
روش کار ییلد فارمینگ یا کشت سود چگونه است؟
روش کار ییلد فارمینگ اگرچه در نگاه اول ساده بنظر می‌رسد، اما پیچیدگی‌های زیادی دارد. این سیستم در حالت کلی مشابه سیستم وام‌دهی بانک‌هاست.
در بانکداری سنتی برخی افراد سرمایه خود را جهت دریافت سود در بانک نگهداری می‌کنند و برخی دیگر نیز از بانک‌ها وام می‌گیرند. با این تفاوت که بانک‌ها در این روند یک واسطه هستند و بخش زیادی از سود را دریافت می‌کنند. اما اساس کار در ییلد فارمینگ، حذف واسطه با بلاکچین است. از این رو در این روش شما به عنوان ارائه دهنده ارز دیجیتال، میزان دسترسی و سود بیشتری خواهید داشت.
نکته دیگر در کشت سود، نرخ محاسبه پاداش دریافت شده توسط ارائه کنندگان نقدینگی می‌باشد. این نرخ براساس نقدینگی موجود در اسنخر مشارکت ارز دیجیتال ممکن است متفاوت باشد. به بیانی دیگر نرخ پاداش دریافتی براساس عرضه و تقاضا تعیین می‌گردد.
بدین معنا که اگر نقدینگی در یک استخر مشارکت کم شود، پاداش ارائه دهنده افزایش خواهد یافت. اما باید دقت کنید که در این حالت، فرد ارائه دهنده نقدینگی بیشتر در معرض خطر و ریسک قرار خواهد داشت.
ییلد فارمینگ در اپلیکیشن‌ها و پروتکل‌های غیرمترکز (DeFi) ارائه می‌شود. برخی از بهترین پروتکل‌های فارمینگ از قبیل Uniswap، Curve Finance و Aave و .. هستند. در ییلد فارمینگ ارز دیجیتال رقابت تنگاتنگ و شدیدی در میان ارائه دهندگان نقدینگی وجود دارد؛ چراکه هر اندازه افراد بیشتری درباره استراتژی‌های آن بدانند، سود اشخاص حاضر در آن کاهش خواهد یافت.
روش‌های مختلف Yield Farming
کشت سود دارای سه روش مختلف است که از طریق آن‌ها می‌توان به کسب سود اقدام نمود:
بازارهای پول
دارندگان ارز دیجیتال در روش بازارهای پول می‌توانند در پلتفرم‌هایی نظیر میکر (Maker)، کامپوند و آوه (Aave) بواسطه وام دادن توکن‌هایشان، از دارایی‌های فعلی خود به سودآوری برسند. علاوه‌بر این، پلتفرم‌های گوناگون دارای نرخ بازگشت متفاوتی هستند؛ برای نمونه Aave دارای هم نرخ بهره متغیر و هم ثابت برای کاربران است. البته اگرچه نرخ ثابت برای وام گیرنده سودآورتر است، اما وام دهندگان اصولا نرخ متغیر را ترجیح می‌دهند. پلتفرم کامپوند نیز به عنوان تشویق به وام گیرندگان و وام‌دهندگان، توکن‌های بومیCOMP را ارائه می‌دهد.
یکی از جنبه‌های منحصربفرد بازارهای پول دیفای این است که وثیقه وام گیرنده از مبلغ وام درخواستی او باید بیشتر باشد؛ بدین معنا که فارمرها باید وثیقه‌ای بیشتر از مبلغ درخواستی وام در پلتفرم سپرده‌گذاری نماید تا درصورت کوتاهی در بازپرداخت، وام دهنده دارایی خود را از دست ندهد.
استخرهای نقدینگی
استخر نقدینگی یا Liquidity Pool، نوعی قرارداد هوشمند است که امکان دریافت پاداش را در ازای تامین نقدینگی برای کاربران فراهم می‌کند؛ این پاداش یا از طریق کارمزدهای معاملات در پلتفرم دیفای و یا کارمزدهای وام گیرندگان پلتفرم‌ها و سایت‌های وام دهی (Lending) تامین می‌گردد. این پاداش‌ها با نرخ‌های گوناگونی پرداخت شده و حتی احتمال دارد به تامین کنندگان نقدینگی، چند توکن به عنوان پاداش پرداخت شود. در اکثر پروتکل‌های دیفای، نقدینگی بسیار مهم است؛ زیرا باعث می‌شود آن‌ها بتوانند به مشتریانشان تجربه‌ای بدون دردسر ارائه دهند.
از دیدگاه مالی می‌توان گفت استخرهای نقدینگی به نسبت بازارهای پول دارای بازدهی بهتری برای کاربران هستند؛ اما در عین حال دارای خطراتی مخصوص به خود نیز می‌باشند. ارائه دهندگان نقدینگی در پلتفرم یونی سواپ (Uniswap) ترغیب می‌شوند تا بوسیله توکن‌های پلتفرم بومی، به مقدار برابر و معادل از 2 توکن در استخر مشارکت قرار دهند؛ به صورتی که نسبت کلی آن‌ها حتی درصورت افزایش افرادی که توکن اضافه می‌کنند، ثابت بماند.
پلتفرم‌هایی نظیر Curve با الگوریتمی متفاوت فعالیت می‌کنند که به کارابران نرخ‌های کارمزد جذاب‌تر و افت کمتری را در زمان تبادل توکن ارائه می‌دهد. علاوه بر آن بالانسر (Balancer) به کاربران این امکان را می‌دهد تا با ایجاد مجموعه‌ای از نقدینگی بتوان همزمان چندین توکن (حداکثر تا 8 عدد) را در خود جای داد.
طرح های تشویقی
افرادی که در زمینه فارمینگ ارز دیجیتال فعال‌اند، امکان دریافت بازگشت سرمایه‌شان را در قالب طرح‌های تشویقی خواهند داشت. برای نمونه پلتفرم‌هایی نظیر سینتتیکس (Synthetix) در ازای تامین نقدینگی به کاربران توکن‌های SNX ارائه می‌دهند. همچنین پلتفرم Ampleforth هم به کاربران این امکان را می‌دهد تا برای تلاش‌هایشان در زمینه نقدینگی، توکن‌های بومی AMPL کسب کنند.
از لحاظ میزان سادگی انجام کشت سود یا Yield farming، همه چیز به تجربه فرد در زمینه دیفای و کریپتو برمی‌گردد؛ برای نمونه برخی از استراتژی‌های ییلد فارمینگ بسیار پیچیده هستند و کاربران نیازمند داشتن دانش عمیق و وسیع از پلتفرم‌های مختلف و درک صحیح از خطرات فناوی و ریسک مالی می‌باشند. از این رو کاربرانی با دانش کمتر، باید برای مشارکت در ییلد فارمینگ از روش‌های ساده‌تری استفاده کنند. درحال حاضر Yearn Finance محبوب‌ترین ابزار انجام این کار می‌باشد.
بیشتر بخوانید:انواع ریسک مالی در بازار ارز دیجیتال و آموزش مدیریت ریسک سرمایه گذاری
مزایا و معایب ییلد فارمینگ (Yield Farming)
روش ییلد فارمینگ (Yield Farming) برای افرادی که در این حوزه اطلاعاتی بروز و تجربه بالایی دارند، روشی مناسب برای کسب درآمد از راز دیجیتال است. هنگامی که شما دارایی‌تان را به استخرهای نقدینگی وارد می‌کنید و به عنوان ارائه دهنده نقدینگی معرفی می‌شوید، گامی بزرگ در راستای پیشرفت برداشته‌اید. شما بواسطه دریافت پاداش و سرمایه گذاری در ارز دیجیتال دوبار روی آن، افق‌های روشنی را برای خود ایجاد خواهید نمود.
بیشتر بخوانید:آموزش سرمایه گذاری در ارز دیجیتال
نکته مهم دیگر صداقت، شفافیت و اطمینان زیاد در این مفهوم است. این سیستم در میان افراد ارائه دهنده و قرض گیرنده درحال گردش بوده و هیچ شخص ثالث و سیستمی در آن دخالت نمی‌کند. به عبارتی خبری از کارمزدهای پنهان و سودها میان افراد مختلف وجود ندارد.
اما با این وجود بازهم باید در ورود به این موضوع از آگاهی، دقت و تجربه خود استفاده کنید. پاداش خوب این روش مسلما بی‌خطر نیست. شما در این راه باید به مواردی نظیر بی‌ثباتی بازار، هک شدن، احتمال کلاهبرداری یا طرح پانزی و خطرات مربوط به قرارداد هوشمند و .. توجه کنید. در ادامه بیشتربه مزایا و معایب این روش خواهیم پرداخت:
بیشتر بخوانید:طرح پانزی Ponzi Schema و نحوه شناسایی کلاهبرداری پانزی
نکته مهم دیگر صداقت، شفافیت و اطمینان زیاد در این مفهوم است. این سیستم در میان افراد ارائه دهنده و قرض گیرنده درحال گردش بوده و هیچ شخص ثالث و سیستمی در آن دخالت نمی‌کند. به عبارتی خبری از کارمزدهای پنهان و سودها میان افراد مختلف وجود ندارد.
اما با این وجود بازهم باید در ورود به این موضوع از آگاهی، دقت و تجربه خود استفاده کنید. پاداش خوب این روش مسلما بی‌خطر نیست. شما در این راه باید به مواردی نظیر بی‌ثباتی بازار، هک شدن، احتمال کلاهبرداری یا طرح پانزی و خطرات مربوط به قرارداد هوشمند و .. توجه کنید. در ادامه بیشتربه مزایا و معایب این روش خواهیم پرداخت:
مزایای Yield Farming
- تامین نقدینگی: کشت سود باعث ایجاد تجارتی کارآمد و کاهش لغزش در DEX خواهد شد. بواسطه ارائه نقدینگی کاربران در عملکرد اکوسیستم DeFi نقش مهمی ایفا خواهند نمود.
- درآمد غیرفعال: کاربران در ییلد فارمینگ می‌توانند به جای ذخیره دارایی یا هولد کردن ارز دیجیتال، از دارایی خود بدون معامله استفاده کرده و پاداش‌هایی در قالب توکن اضافی و درآمد کارمزد بدست آورند.
- بازدهی بالا: بعضی از پروژه‌های دیفای بازدهی جذابی فراتر از ابزارهای مالی سنتی ارائه می‌دهند. کاربران بسته به شرایط بازار به صورت بالقوه، امکان دریافت بازده قابل توجهی از سرمایه‌شان را دارند.
بیشتر بخوانید: هولد کردن ارز دیجیتال یا هودل HODL چیست؟
معایب کشت سود
- نرخ‌های نوسان: براساس پویایی عرضه و تقاضا، بازده تغییر می‌کند؛ که این مسئله سبب دشواری پش‌بینی پاداش‌های بالقوه در آینده می‌شود. برای نمونه درصورت عرضه دارایی توسط افراد بیشتر، بازدهی می‌تواند سقوط کند.
- معایب قرارداد هوشمند: همانطور که پیش‌تر اشاره شد پروتکل‌های دیفای براساس قراردادهای هوشمند ایجاد شده‌اند. هکرها با سواستفاده از هرگونه مشکل یا آسیب‌پذیری در کد می‌توانند وجوه سپرده‌گذاری شده را از بین ببرند.
- قیمت های نوسان: قیمت‌های رمز ارزها می‌توانند نوسانات بسیاری داشته باشند و روی ارزش پاداش‌ها و دارایی‌های سپرده‌گذاری شده تاثیر بگذارند. درصورتی که ارزش توکنی که شما در آن پاداش کسب می‌کنید، به طور قابل توجهی کاهش یابد، ممکن است همه سود شما از دست رود.
- زیان های دائمی: ضررهای دائمی معمولا به سبب مکانیسمی که جهت حفظ نقدینگی متعادل میان توکن‌های استخر مشارکت بکار می‌رود، در AMMها رخ می‌دهند. درصورتی که بعد از ارائه نقدینگی، قیمت توکن‌های موجود در استخر مشارکت ارز دیجیتال به صورت قابل توجهی دچار تغییر شود، سیستم اتوماتیک پلتفرم احتمال دارد بوسیله فروش توکن‌های گران‌تر و خرید توکن‌های ارزان‌تر اقدام به ایجاد تعادل در استخر نماید. این اقدام می‌تواند مسبب زیان به کسانی که ییلد فارمینگ می‌کنند، گردد.
ییلد فارمینگ Yield farming بوسیله روش‌هایی نظیر تامین نقدینگی، استیک ارزهای دیجیتال و وام هی در پلتفرم‌های دیفای با هدف دریافت سود انجام می‌گیرد. در این روش یک سرمایه‌گذار، پاداش‌هایی در قالب ارزهای دیجیتال بدست می‌آورد.
پلتفرم‌هایی که باعث ایجاد ییلد فارمینگ می‌شوند، معمولا پروتکل‌های دیفای هستند که درصورت وجود باگ سیستمی می‌توانند مورد حمله هکرها قرار گیرند. با این حال، احتمال این حملات در شبکه‌های امنی نظیر آوه کمتر است.
