فهرست مطلب
ToggleEnglish فارسی Türkçe (Turkish)
Survival bias یا سوگیری بازماندگی نوعی خطای منطقی میباشد که براساس تمرکز روی افراد و یا چیزهایی که از یک فرآیند گزینش عبور کردهاند و نادیده گرفتن مواردی که از آن فرآیند عبور نکردهاند و بیتوجهی به آنها اتفاق میافتد.
خطای بقا یا Survivorship bias به بیانی دیگر به معنای توجه کردن به یک یا چند نمونه موفق از یک مجموعه و نادیده گرفتن نمونههای ناموفق همان مجموعه است. درواقع شما با دیدن یک نمونه موفق در یک مجموعه ممکن است به این نتیجه برسید که اگر شما هم مانند آن نمونه موفق عمل کنید، دقیقا نتیجه مشابه را تجربه خواهید کرد. این Survivorship bias به هیچ وجه طرز فکر درستی نیست.
متاسفانه خطای بقا survival bias یکی از رایجترین نمونههای bias یا تعصب است. در بازار سرمایه و میان انسانها بسیار شاهد خطای بقا هستیم. افراد بسیاری چندین بار به سبب ترس و حرص در این دام افتادهاند. درصورتی که این سوگیریها و تعصبات رفتاری در معاملهگران برطرف نگردد، منجر به سرمایهگذاریها و معاملات اشتباه خواهد شد و افراد کل سرمایه خود را از دست میدهند. در ادامه این مطلب بیشتر به اینکه خطای بقا چیست و روش کاهش سوگیری دوامنگری یا سوگیری بقا خواهم پرداخت.
سوگیری بازماندگی یا خطای بقا عموما موجب ایجاد نتیجهگیریهای بیش از اندازه موفقیت آمیز و خوشبینانه خواهد شد؛ زیرا در این نتیجهگیریها شکستهای متعدد درنظر گرفته نشده است.
تاریخچه شکل گیری سوگیری بقا یا Survivorship bias
هنگامیکه تمرکزتان را روی نجاتیافتگان یا بازماندگان (Survivors) گروهی از افراد بگذارید؛ دراین حالت ویژگیهای مهم دیگر افراد گروه را نادیده میگیرید. برای درک بیشتر مفهوم سوگیری بازماندگی (survival bias) یا خطای بقا به مثالی از هواپیماهای جنگ جهانی دوم برای شما اشاره میکنم. ارتش آمریکا مادهای مقاوم در برابر گلوله در اختیار داشت که میتوانست با استفاده از آن بخشهایی از هواپیما را بپوشاند؛
که البته تمام قسمتهای هواپیما را شامل نمیشد. آنها برای تعیین مکان قرارگیری آن ماده، یک روش اصلی داشتند که آن براساس شناسایی و بررسی موقعیت مکانی اصابت تیر به هواپیماهایی بود که توانسته بودند سالم بازگردند.
باتوجه به اینکه این مکانها نشاندهنده بیشترین اصابت گلوله به هواپیما بود، دلیلی منطقی برای استفاده از ماده ضدگلوله در آن قسمتها بنظر میرسید. اما آنها در این تصمیمگیری دچار سوگیری بازماندگی یا سوگیری بقا شده بودند؛ زیرا معیارشان برای مشخص کردن مکان ماده ضدگلوله هواپیمای نجات یافته و بازمانده از جنگ بود. این درحالی است که راهکار درست و ایدهآل قراردادن ماده ضدگلوله در بخشهایی از هواپیما بود که براثر اصابت گلوله صدمه ندیده بودند؛ چراکه مسلما عامل اصلی سقوط هواپیماها این مکانها بودهاند.
بعد از متوجه شدن این اشتباه، نیروی هوایی آماردانی به اسم والد را برای بررسی این موضوع استخدام نمود. آقای والد پی برد که تقویت بخشهایی از هواپیما که بیشتر مورد اصابت گلوله بودند، بیتاثیر است. چراکه تنها هواپیماهای نجات یافته مورد بررسی قرار گرفته شد و هواپیماهای سقوط کرده نادیده گرفته شده بود.
والد نتیجه گرفت باید بخشهایی از هواپیما را که کمتر مورد اصابت تیر بوده است، تقویت کنیم؛ زیرا هواپیماهایی که سقوط کردهاند با احتمال بسیاری زیادی در این بخشها مورد اصابت تیرهای جنگی قرار گرفته بودند.
مثالی از سوگیری دوامنگری راجب طرز فکر کارآفرینان موفق
برای درک بیشتر مفهوم سوگیری بازماندگی یا خطای بقا به موفقترین کارآفرینان جهان اشاره میکنم. بیل گیتس (Bill Gates)، استیو جابز (Steve Jobs)، ریچارد برانسون (Richard Branson)، ایلان ماسک (Elon Musk)، مارک زاکربرگ (Mark Zuckerberg) و مارک کیوبن (Mark Cuban) نمونههایی از این افرادند. به طور قطع این کارآفرینان، ویژگیهای مهمی داشتند که توانستند به این موفقیتهای بزرگ دست یابند. در زیر به این ویژگیها اشاره میکنم:
متفکران سرکش (Rogue Thinkers)
کارآفرینان موفق نظیر موارد گفته شده در بالا، کارهای متفاوتی انجام دادهاند. آنها برای دستیابی به موفقیت، مسیری معمولی و عادی را در پیش نگرفتهاند و تنها از یک فرمول خاص طبعیت نکردهاند. همچنین هنگامی که مردم آنها را دیوانه طلقی کردند، بازهم از تلاش دست برنداشتند و به مسیر خود همچنان ادامه دادند تا توانستند به جایگاه موفقترین افراد جهان برسند.
افراط گرایان (Extremists)
این دست از افراد موفق حد وسطی ندارند و ترجیح آنها قطبی بودن است. بدین معنا که به جای آنکه مردم به آنها حس بیطرف و خنثی داشته باشند، ترجیح میدهند آنها را بسیار دوست داشته باشند و یا از آنها متنفر باشند؛ دقیقا در دو قطب متضاد. برانگیختن این احساسات شدید، تاثیر زیادی در موفقیت شما نسبت به اطرافیانتان دارد؛ زیرا توجه بیشتری را به خود جلب میکنید. البته این تازمانی است که تعداد روابط مثبت شما بیشتر از روابط منفی باشد.
ریسکپذیر
با نگاهی به زندگی تمامی افراد موفق نام برده شده، متوجه میشوید که همه این افراد ریسکپذیر هستند. اگرچه ریسکپذیر بودن علاوه بر جنبههای مثبت، جنبههای دیگری نیز دارد که نمیتوان آنها را نادیده گرفت.
موارد نادیده گرفته شده
در اغلب مواقع شما آگاه نیستید که چرا علیرغم مطالعه کارآفرینانی که ویژگیهای گفته شده در بالا را داشتند، باز هم با شکست مواجه میشوید. دراینجا شما دچار سوگیری بازماندگی یا دوامنگری شدهاید؛ زیرا ویژگیهای بالا نمیتوانند ضامن موفقیت شما باشند. آنها صرفا برخی جنبههای کم اهمیتی هستند که درنظر گرفتن آنها به تنهایی میتواند ویرانکننده باشد.
نادیده گرفتن توصیهها
ریسکپذیری و سرکش بودن به میزان کم، خوب است. روشهای استاندارد کسب و کار براساس دلایلی استاندارد هستند که نادیده گرفتن توصیههای افرادی که پیش از شما آمدهاند و دارای تجربه هستند میتواند موجب نابودی شما گردد.
بدشانسی
شاید در نگاه اول افراد ریسکپذیر توانسته باشند با این ویژگی به موفقیت برسند. اما نمیتوان تنها آنها را درنظر گرفت و از میلیونها کارآفرینی که دچار شکست ناشی از ریسک شدهاند غافل شد.
متخلفین
هنگامیکه صحبت از دوقطبی شدن است، به احتمال بالا دلخوری زیاد جذاب میشود. کارآفرینان جدیدی که بیش از اندازه جسور میگردند، احتمال دارد مشتریان و سرمایهگذاران اولیه را از خود دور و شناسشان را برای جذب آنها از دست دهند.
رویکردی متعادل
موارد گفته شده دربیان سوگیری بازماندگی survival bias و خطای بقا بدین معنا نیست که شما باید موفقترین و محبوبترین افراد و کارآفرینان جهان را نادیده بگیرید. واضح است این افراد برای رسیدن به این جایگاه، کارهای درستی انجام دادهاند. درواقع نکته اصلی آن است که نشان دهیم چگونه سوگیری بازماندگی یا دوامنگری به صورت بالقوه موجب نادیده گرفتن نتیجههای منفی و مخرب این رفتارها میشود. کلید اصلی موفقیت داشتن رویکردی متعادل است.
روش های جلوگیری یا کاهش سوگیری بازماندگی survival bias
برخی از افراد به دنبال نتایج سرمایهگذاری ناموفقشان، به صورت مداوم درحال مقصر دانستن بازار و بهانه آوردن هستند؛ غافل از آنکه دلیل این ناکامیها سوگیری بازماندگی و خطای بقا خود فرد است که مانع از حضور عاقلانه در بازارهای مالی میگردد. برای کاهش survival bias یا سوگیری بازماندگی روشهای زیر را در بازارهای مالی بخصوص بازار رمزارزها درپیش بگیرید.:
- آموزش و آگاهی
- تحقیق و بررسی دقیق
- متنوعسازی و ایجاد تنوع در سبدگرانی ارز دیجیتال
- توسعه یک برنامه ترید
- به نقشه راه پروژه نیز توجه کنید
- محدود کردن دریافت اطلاعات
- تعیین اهداف واضح
- استفاده از اتوماسیون یا خودکارسازی مانند دستورات استاپ لاس یا حد ضرر
بیشتر بخوانید:استاپ لاس Stop Loss یا حد ضرر در معاملات ارز دیجیتال
- بررسیهای منظم
- خودکنترلی
- برندگان دیروز را دنبال نکنید
- مشورت با کارشناسان ارز دیجیتال
- استقبال از ضررها به عنوان فرصتهای یادگیری
- صبر بالا
- آگاهی از عقاید و نظرات متضاد
- در ترید فرض کنید ارزها را اجاره کردهاید
- به جای داستانها به تحلیلهای جزئی توجه کنید
- ضرر اجتنابناپذیر است
- تا ته خط نروید