وام ارز دیجیتال (Crypto Lending) فرآیندی است که طی آن کاربران در پلتفرم‌های وام‌دهی ارز دیجیتال یا کریپتو لندینگ، بدون احتیاج به اعتماد به طرف مقابل وام کریپتو داده می‌شود. در روند وام ارز دیجیتال بدون وثیقه، مبلغ وام به حساب طرف مقابل واریز می‌شود و یک برنامه بازپرداخت جهت پس دادن وام و سود آن مشخص می‌گردد.
دریافت وام کریپتو از طریق سایت های وام دهی یا پلتفرم وام آنلاین ارز دیجیتال به مراتب سریع‌تر و آسان‌تر از دریافت تسهیلات بانکی بوده و همچون سیستم‌های متمرکزی نظیر بانک‌ها وقت‌گیر و پر دردسر نیست. امروزه وام ارز دیجیتال گرفتن از صرافی ایرانی و ارائه وام لحظهای ارز دیجیتال یکی از روش‌های محبوب در بازار است که علاوه‌بر رفع مشکل افراد وام‌گیرنده، وام‌دهندگان از طریق دریافت بهره وام نیز به کسب درآمد خواهند رسید.
کاربرانی که مقداری رمز ارز در اختیار دارند می‌توانند از طریق پلتفرم وام آنلاین ارز دیجیتال، قرض دهند و در طرف دیگر کاربران دیگر نیز امکان دریافت وام ارز دیجیتال بدون وثیقه یا Crypto Lending را از این پلتفرم‌ها خواهند داشت. در ادامه این مطلب به آموزش وام دهی یا لندینگ (Lending) ارز دیجیتال خواهم پرداخت.
وام ارز دیجیتال (Crypto Lending) چیست؟
در فرآیند وام دهی ارز دیجیتال کاربران قادرند در پلتفرم وام آنلاین و یا سایت‌های وام دهی، بدون نیاز به اعتماد به طرف مقابل، رمز ارز موجود در حسابشان را وام دهند. مبلغ وام ارز دیجیتال به حساب وام‌گیرنده واریز شده و براساس برنامه‌ای مشخص با نرخ بهره پس داده خواهد شد.
نرخ بهره معین شده نیز جمع‌آوری شده و به صورت منظم به وام دهندگان پرداخت می‌گردد. در وام دهی سنتی افراد بواسطه موسسات مالی و یا بانک‌ها پولی را قرض می‌گرفتند، اما در روند کریپتو لندینگ، افراد دارایی‌های دیجیتالی‌شان را در ازای دریافت سود به دیگر افراد قرض می‌دهند.
سود و بازپرداخت نیز براساس برنامه‌ای منظم و به شکل ارز دیجیتال بوده و به صورت روزانه، هفتگی و یا ماهانه واریز خواهد شد.
وام ارز دیجیتال (Crypto Lending) یا کریپتو لندینگ، به عنوان یک سرویس مالی غیرمتمرکز این امکان را برای سرمایه‌گذاران فراهم آورده تا از طریق دارایی دیجیتالی خود به متقاضیان وام ارز دیجیتال، قرض دهند. بهره پرداختی از سوی وام گیرنده توسط پلتفرم وام دهی جمع‌آوری شده و به وام دهندگان پرداخت می‌گردد.
در واقع کریپتو لندینگ همانند سپرده‌گذاری یا وام گرفتن از سیستم‌های سنتی است؛ با این تفاوت که کاربران توسط امور مالی غیرمتمرکز (Defi) با حذف واسطه ها با بلاکچین امکان پرداخت وام به یکدیگر را خواهند داشت.
بیشتر بخوانید:حذف واسطه ها با بلاکچین امکان پذیر است؟
همانطور که می‌دانید هولد کردن ارز دیجیتال در بلند مدت یکی از استراتژی‌های فعالیت در بازار کریپتوکارنسی است. اما در این روش دارایی شما برای مدت زمانی طولانی بدون استفاده باقی می‌ماند.
درحالی که شما می‌توانید توسط وام ارز دیجیتال یا کریپتو لندینگ، از هولد کردن ارزهای دیجیتال سودآوری داشته باشید و یا حتی مبلغی رمز ارز را به عنوان وام ارز دیجیتال دریافت نمایید. در واقع می‌توان گفت وام ارز دیجیتال یکی از نوین‌ترین روش‌های کسب درآمد از طریق ارز دیجیتال است.
بیشتر بخوانید:هولد کردن ارز دیجیتال یا هودل HODL چیست؟
همانطور که می‌دانید هولد کردن ارز دیجیتال در بلند مدت یکی از استراتژی‌های فعالیت در بازار کریپتوکارنسی است. اما در این روش دارایی شما برای مدت زمانی طولانی بدون استفاده باقی می‌ماند.
درحالی که شما می‌توانید توسط وام‌دهی ارز دیجیتال یا کریپتو لندینگ، از هولد کردن ارزهای دیجیتال سودآوری داشته باشید و یا حتی مبلغی رمز ارز را به عنوان وام دریافت نمایید. در واقع می‌توان گفت وام ارز دیجیتال یکی از نوین‌ترین روش‌های کسب درآمد از طریق ارز دیجیتال است.
سیستم وام دهی ارز دیجیتال یا کریپتو لندینگ چطور کار می کند؟
فرض کنید مقادیری رمز ارز به قصد سرمایه‌گذاری در ارز دیجیتال خریداری کرده‌اید و قصد فروش آن را ندارید. اما بعد از این سرمایه‌گذاری شما احتیاج مالی پیدا می‌کنید. در این حالت شما قاعدتا باید ارزهای خود را به ارز فیات تبدیل نمایید و دست از سرمایه‌گذاری بکشید.
اما راه‌حل دوم استفاده از سیستم وام ارز دیجیتال یا کریپتو لندینگ است. برای وام گرفتن ارز دیجیتال شما داراییتان را نظیر بیت کوین، اتریوم و دیگر رمز ارزها، به عنوان وثیقه قرار می‌دهید و از دارایی دیگر کاربران وام دریافت می‌کنید.
این روند به صورت همتا به همتا (P2P) و در بستر پلتفرم وام آنلاین کریپتو بدون هیچگونه واسطه‌ای انجام می‌گیرد. وام گیرنده در زمان تسویه حساب، ضمن پرداخت اصل مبلغ وام ملزم به واریز میزان سود تعیین شده در زمان ثبت قرارداد به حساب وام دهنده می‌باشد. وام دهندگان معمولا کاربرانی هستند که مقداری ارز دیجیتال را جهت سرمایه‌گذاری خریده‌اند و بواسطه وام دهی دارایی خود و دریافت سود از سرمایه خود کسب درآمد می‌کنند. مبلغی که شما برای وثیقه واریز می‌کنید، اصولا از میزان مبلغ وام دریافتی چند برابر بیشتر است.
درصورت خودداری از پرداخت اصل کریپتو لندینگ و سود آن، وثیقه در حساب وام دهنده باقی خواهد ماند و دیگر امکان دسترسی به رمز ارزهای خود را نخواهید داشت (در این شرایط وام دهنده امکان فروش این دارایی را نخواهد داشت و تنها آن مبلغ در حساب او به صورت بلوکه شده تا زمان تسویه کامل باقی خواهد ماند).
سود یا نرخ بهره وام ارز دیجیتال
پلتفرم‌ها و سایت های وام دهی (اغلب صرافی‌های ارز دیجیتال) متمرکز و یا غیر متمرکز می‌باشند. میزان بهره نیز در هر کدام از این سایت های وام دهی با هم تفاوت دارد. در پلتفرم‌های مختلف نرخ‌های بهره با وام‌های کریپتو بین 5 تا 20 درصد در سال متغیر است. در حالت کلی، سود کریپتو لندینگ بوسیله عوامل مختلفی مشخص می‌شود که در زیر به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنم:
نوع پلتفرم وام آنلاین
هر پلتفرم وام دهی دارای نرخ سود یا بهره مخصوص به خود است. پلتفرم‌های متمرکز نرخ سودی ثابت و سیستم‌های غیرمتمرکز نرخ بهره‌ای متغیر دارند.
نوع ارز دیجیتال
در بازار کریپتوکارنسی انواع ارزهای دیجیتال وجود دارد که هرکدام دارای نرخ سود وامی متفاوت هستند. برای نمونه ارزهای دیجیتال با ثبات و حجم معاملات بالا نظیر بیت کوین و اتریوم دارای نرخ سود پایین‌تری می‌باشند.
مدل زمان بازپرداخت
نرخ بهره وام براساس بازه زمانی بازپرداخت متفاوت است.
میزان وام
نرخ بهره وام براساس مبلغ وام درخواستی شما مشخص می‌شود. بدین معنا که هر اندازه مبلغ دارایی بیشتر باشد، نرخ بهره آن نیز بالاتر خواهد رفت.
مراحل وام گرفتن ارز دیجیتال یا Crypto Lending
در زیر به مراحل وام گرفتن ارز دیجیتال اشاره می‌کنم:
- ابتدا وام گیرنده اقدام به انتخاب یک پلتفرم وام آنلاین کریپتو می‌کند و مقدار رمز ارز مورد نیاز خود را درخواست می‌نماید. این روند برخلاف وام گرفتن در بانک، خیلی سریع و بدون دردسر انجام خواهد شد.
- درگام بعدی پلتفرم براساس مبلغ وام مورد نظر و نسبت LTV، محاسبه می‌کند که چقدر ارز دیجیتال به عنوان وثیقه لازم است.
- سپس وام گیرنده اقدام به تامین وثیقه رمز ارز می‌کند.
- یک سرمایه‌گذار وام دهنده، از طریق پلتفرم سرمایه‌گذاری مبلغ وام را تامین می‌نماید.
- وام گیرنده در بازه زمانی مشخص شده، ملزم به پرداخت اصل مبلغ و بهره آن است.
- سرمایه‌گذاران به صورت منظم از سهم خود از بهره پرداختی دریافت می‌کنند.
- در انتها وام گیرنده بعد از بازپرداخت اصل وام، وثیقه خود را پس خواهند گرفت.
توجه داشته باشید که نرخ سود در هر پلتفرم و ارز دیجیتالی متفاوت است. پلتفرم‌ها همچنین احتمال دارد هزینه‌هایی را جهت خدماتشان دریافت کنند یا برای وام دهندگانی که تمایل به قفل کردن ارزهای خود برای زمان معینی دارند، نرخ‌های بالاتری را ارائه دهند.
تفاوت های سیستم وام‌دهی ارز دیجیتال با وام های بانکی
هرچند وام ارز دیجیتال را می‌توان تاحدودی همانند وام قرض الحسنه بانکی درنظر گرفت، اما تفاوت‌های زیادی نیز دارند که در ادامه به آن خواهم پرداخت:
- اولین قدم برای دریافت وام از بانک، ارائه مدارک شناسایی و احراز هویت در بانک می‌باشد. درحالی که برای وام گرفتن ارز دیجیتال از پلتفرم‌های غیرمتمرکز نیازی به ارائه مدارک شناسایی و احراز هویت نیست.
- بعد از وام گرفتن از بانک، شما باید مدت زمانی منظر واریز پول به حسابتان باشید. اما در سیستم وام‌دهی ارز دیجیتال یا کریپتو لندینگ، وام لحظه ای در زمان تایید قرار داد به حساب کیف پول ارز دیجیتال شما واریز می‌گردد.
- بانک جهت ارائه وام از شما ضمانت‌هایی نظیر فیش حقوقی یا سند منزل درخواست می‌کند و درصورت عدم داشتن این وثیقه‌ها، به شما وامی تعلق نمی‌گیرد. اما در سیستم وام‌دهی ارز دیجیتال یا کریپتو لندینگ شما به آسانی می‌توانید از دارایی موجود در حساب رمز ارزتان به عنوان وثیقه استفاده نمایید.
- امکان وام دهی بانکی به افراد زیر 18 سال و افرادی که دارای شغلی ثابت با درآمد مشخص نیستند وجود ندارد. اما وام گرفتن ارز دیجیتال یا Crypto Lending این محدودیت را ندارد و تمام افرادی که دارایی رمز ارز داشته باشند، می‌توانند از این وام‌ها استفاده کنند.
بیشتر بخوانید:کیف پول ارز دیجیتال چیست؟امن ترین کریپتو ولت کدام است؟
انواع وام ارز دیجیتال
وام ارز دیجیتال همانند وام بانکی دارای انواع مختلفی است که هر کدام مزایا و معایبی مخصوص به خود دارند. کاربران عادی و کسب و کارهای مختلف می‌توانند براساس نیازهایشان یکی از آن‌ها را برای دریافت مبلغ موردنظر انتخاب نمایید. در زیر به بررسی انواع وام کریپتو خواهم پرداخت:
وام وثیقه ای (Collateralized Loan)
در روش وام وثیقه‌ای همانطور که پیش‌تر اشاره شد وام گیرندگان جهت بهره‌گیری از تسهیلات به یک وثیقه نیاز دارند. افرادی که قصد دریافت وام را دارند، باید قبل از آن میزان مشخصی از رمز ارزهای خود را به پلتفرم وام آنلاین کریپتو واریز نمایند. البته اکثر پلتفرم‌ها در ازای مبلغی بیشتر نسبت به وثیقه لازم برای دریافت وام، به کاربران وام ارائه می‌کنند که به آن بیش‌وثیقه‌گذاری یا Over Collatralization می‌گویند.
در واقع وام گیرنده تنها قادر است درصد مشخصی از مبلغ سپرده را به عنوان وام بگیرد. این نوع از وام ارز دیجیتال برای کسانی که عجله زیادی برای دریافت وام ندارند، گزینه مناسبی است.
وام ارز دیجیتال بدون وثیقه (Uncollateralized Loan)
در وام ارز دیجیتال بدون وثیقه، وام گیرنده ملزم به احراز هویت برای دریافت وام است. باتوجه به اینکه در وام ارز دیجیتال بدون وثیقه، وثیقه‌ای از وام گیرنده دریافت نمی‌شود، سرمایه‌های وام دهندگان در معرض خطر می‌باشد. از این رو وام ارز دیجیتال بدون وثیقه زیاد رایج و محبوب نیست.
وام فلش (Flash Loan)
وام فلش یکی دیگر از انواع وام ارز دیجیتال بدون وثیقه است که به اسم وام لحظه ای ارز دیجیتال نیز شناخته می‌شود. این نوع وام برای اولین بار در سال 2018 توسط پروتکل دیفای ماربِل (Marble) مطرح گردید. همانطور که از نام آن پیداست، این وام ارز دیجیتال بدون وثیقه در مدت زمان کوتاهی انجام می‌گیرد. همچنین دریافت و بازپرداخت وام لحظه ای در یک بلاک روی شبکه بلاکچین صورت خواهد گرفت.
بهره‌برداری از فرصت‌های آربیتراژ ، یکی از کاربردهای مهم وام فوری Flash Loan می‌باشد. برای نمونه خرید اتریوم با قیمتی پایین‌تر در یک بازار و فروش لحظهای با قیمت بیشتر در بازاری دیگر. البته بخاطر داشته باشید که این وام ارز دیجیتال به سبب بازپرداخت سریع، دارای ریسک بالایی هستند.
وام کریپتو اعتباری (Crypto Line of Credit)
وام اعتباری یکی از انواع وام ارز دیجیتال با وثیقه است. در این نوع وام، کاربران امکان گرفتن وام از درصد مشخصی از وثیقه سپرده شده را خواهند داشت. باتوجه به اینکه شرایط بازپرداخت معینی در این وام تعریف نمی‌شود و بهره تنها به مقدار وام دریافتی مشخص می‌شود و باقی مانده وثیقه برای برداشت آزاد است؛
کاربران امکان برداشت از وثیقه خود را خواهند داشت.
مزایای استفاده از سیستم وام‌دهی ارز دیجیتال یا کریپتو لندینگ
کریپتو لندینگ یا وام ارر دیجیتال فرصتی عالی برای سرمایه‌گذارانی است که در پی کسب درآمد از ارز دیجیتال هستند. همچنین افرادی نیز که قصد دریافت وام ارز دیجیتال دارند، می‌توانند بدون نیاز به طی کردن پروسه‌های زمان‌بر و پر دردسر بانکی، مبالغ مورد نیازشان را تامین نمایند. دیگر مزایای استفاده ار سیستم وام دهی ارز دیجیتال عبارتند از:
- crypto lending به دلیل عدم نیاز به شرح دادن درخواست وام و استفاده از آن تنها در زمینه قید شده، کاربردی‌تر است.
- مبلغ وام براساس وثیقه معین شده، مشخص می‌شود و ارتباطی به پرداخت‌های وام گیرنده و سوابق تراکنش‌های او ندارد.
- تعیین مبلغ وام بواسطه وام گیرنده و عدم محدودیت در مبلغ درخواستی
- نیازی به سرمایه‌گذاری طولانی مدت برای دریافت امتیاز دریافت وام کریپتو نیست.
- میزان مبلغ دریافتی وام گیرنده و بازپرداخت‌های او در هیچ مرکز مالی متمرکزی ثبت نمی‌گردد و بدین ترتیب او معاف از پاسخگویی به اداره مالیات خواهد شد.
- بدلیل خاصیت جهان شمول بلاکچین‌ها، کریپتو لندینگ را می‌توان از هر جای دنیا برای اعطای وام به نقاط دیگر استفاده کرد.
ریسک وام های ارز دیجیتال
سیستم وام دهی ارز دیجیتال همانند دیگر سیستم‌های دیجیتالی، دارای معایبی نیز است که دانستن آن برای افرادی که از آن استفاده می‌کنند، ضروری می‌باشد:
قانون ناپذیری
از آنجایی که پلتفرم‌ها و سایت های وام دهی ارز دیجیتال بوسیله مراجع قانونی تنظیم نمی‌شوند و هیچ نظارتی بر آن‌ها نیست، اداره آن‌ها براساس قوانین رایج نظام بانکی نمی‌باشد. برای نمونه شرکت بیمه سپرده فدرال، تا سقف 250 دلار سپرده‌های بانکی ایالات متحده را بیمه می‌نماید؛ درحالیکه پلتفرم‌ها و سایت های وام دهی رمز ارز هیچگونه ضمانتی ارائه نداده و در صورت ورشکستگی پلتفرم وام آنلاین، احتمال دارد تمامی سرمایه کاربران از بین برود که این یکی از مهم‌ترین ریسک کریپتو لندینگ به شمار می‌رود.
احتمال لیکوئید شدن
یکی از انواع ریسک مالی و مشکلات crypto lending، تعیین وثیقه سنگین از سوی سیستم برای وام گیرنده می‌باشد. سیستم جهت دریافت وثیقه به صورت برنامه‌ریزی می‌کند که اگر ارزش ارز دیجیتال وثیقه افت شدیدی کرد، همچنان برابر و یا بیشتر از وام دریافتی باشد. اما درصورتی که افت ارزش وثیقه به اندازه‌ای برسد که از مبلغ وام کمتر گردد؛ سیستم به صورت اتوماتیک برای جبران ضرر خود، وثیقه را حراج می‌کند. به این اتفاق نقد شدن دارایی یا لیکوئید شدن ارز دیجیتال گفته می‌شود. در این شرایط وام گیرنده باید سریعا قبل از لیکوئید شدن دارایی، اقدام به افزایش میزان وثیقه نماید. روش دیگر نیز در این شرایط تسویه سریع وام دریافتی می‌باشد.
احتمال حملات سایبری
در این سیستم یکی از مشکلاتی که برای وام گیرنده یا وام دهنده وجود دارد، خطا در کدهای نوشتاری قرارداد هوشمند می‌باشد. وام دهی ارز دیجیتال توسط قراردادهای هوشمند صورت می‌گیرد و اگر کوچکترین خطا در کدنویسی این قراردادها بوجود آید، در حملات سایبری آسیب‌پذیر خواهند بود.
عدم نقدینگی
اولین قدم جهت دریافت وام کریپتو، سپرده‌گذاری داراییتان برای مدت زمانی مشخص در یک پلتفرم لندینگ است. درصورت نیاز کاربر به برداشت وجه، در اکثر مواقع زمان زیادی باید منتظر ماند. چراکه بیشتر پلتفرم‌ها با مشکل عدم نقدینگی روبرو هستند.
نرخ بهره بالا
نرخ بهره یا سود اکثر پلتفرم‌های لندینگ زیاد است. این موضوع به منفعت وام دهندگان است اما مشکل جدی برای وام گیرندگان ایجاد می‌کند. زیرا در بعضی از پلتفرم‌ها وام گیرندگان ملزم به پرداخت تا 20 درصد بهره‌ی سالانه هستند که این موضوع منطقی نیست. حتی در بعضی موارد گرفتن وام از بانک گزینه بهتری نیز می‌تواند باشد.
نکات مهم قبل از دریافت وام ارز دیجیتال
مهم‌ترین نکته در کریپتو لندینگ، یافتن پلتفرم‌های ارز دیجیتال رمزنگاری قابل اعتماد برای داشتن یک تجربه موفق از وام کریپتو می‌باشد. درزمان انتخاب این پلتفرم‌ها باید به فاکتورهای زیر توجه کرد:
نرخ بهره
یکی از عوامل مهم در انتخاب پلتفرم، نرخ بهره آن است. نرخ بهره وام کریپتو رقابتی است و در هر پلتفرم با دیگر پلتفرم‌ها متفاوت می‌باشد.
امنیت پلتفرم
بررسی سابقه امنیتی درباره خطرات ایمنی یکی از نکات مهم در انتخاب پلتفرم وام آنلاین است. در سال‌های اخیر و محبوبیت رمز ارزها در میان مردم، این ارزها به بستری برای حملات هکری و کلاهبرداری تبدیل شده‌اند. از این رو بهترین کار، انتخاب پلتفرمی با اقدامات امنیتی مناسب است.
مدت زمان وام
پارامتر مدت وام می‌تواند ثابت و یا انعطاف‌پذیر باشد. بررسی شرایط بازپرداختی ارائه شده توسط پلتفرم نیز از دیگر نکات مهم است. بخاطر داشته باشید بعضی از پلتفرم‌ها crypto lending تنها امکان ارائه خدمات به کشورهای خاصی را دارند. از این رو قبل از استفاده از پلتفرم حتما این موضوع را ارزیابی کنید.
هزینه ها
پیش از انتخاب پلتفرم، کارمزد و هزینه‌ها را در پلتفرم‌های گوناگون مقایسه کنید. به یاد داشته باشید که درصورتی که رمز ارزهای متفاوتی دارید، نیاز نیست که از یک پلتفرم برای همه آن‌ها استفاده نمایید. همچنین ایده مناسبی است که بررسی نمایید که آیا پلتفرم انتخابی، الزاماتی را جهت حداقل مبلغ سپرده درنظر گرفته است یا خیر.
لازم به ذکر است برخی از صرافی‌های متمرکز در زمینه وام دهی به کاربران ایرانی خدماتی ارائه نمی‌دهند. بنابراین برای برخورداری از وام ارز دیجیتال باید با مدارک آشنایان خود در خارج از کشور احراز هویت نمایید.
در روند دریافت کریپتو لندینگ هیچ محدودیتی در زمینه ارائه ضامن رسمی و گواهی‌های تجاری وجود ندارد.
