امروزه امکان حذف واسطه ها با بلاکچین با تشویق کاربران به ارتباط و تجارت مستقیم با یکدیگر ممکن شده است. واسطه‌گری بخشی جدایی‌ناپذیر از تجارت و معاملات جهانی بوده است. در واقع خدمات واسطه‌گری از گذشته‌های دور با تبادل کالا با کالا با استفاده از Medium of exchange و شروع تجارت الکترونیکی ادامه داشته است. اما در دنیای کنونی با گسترش هرچه بیشتر اینترنت و آنلاین شدن بسیاری از کسب و کارها، نیاز به واسطه کاهش یافته است.
بیشتر بخوانید:Medium of exchange چیست و چطور کار میکند؟
تکنولوژی بلاک چین را نیز میتوان دلال اعظم دانست که با سیستم p2p قادر به حذف تمامی دلالان است.
برنامه‌های غیرمتمرکز شبکه بلاکچین بدون وابستگی به هیچ سازمان و شرکتی، به صورت مستقل و آزادانه اقدام به ارائه خدمات به کاربران می‌کنند. علی‌رغم چالش‌های پیش روی برنامه‌های غیرمتمرکز و عدم پذیرش آن توسط بسیاری از مردم به عنوان جایگزین خدمات سنتی، باز هم نمی‌توان از اهمیت فناوری بلاکچین و گسترش آن در جهت حذف واسطه‌ها غافل شد.
شاید بسیاری از شما به این پرسش بربخورید که آیا تکنولوژی بلاک چین باعث از بین رفتن خدمات واسطه گری خواهد شد؟ و این موضوع چه اهمیت بنیادی برای کریپتوها خواهد داشت؟در ادامه با من همراه باشید تا به پاسخ خود برسید.
واسطه گری و سیستم تمرکزگرا Centralize
درصورتی که تصور کنید قصد خرید 1000 دلار را دارید، در وهله اول می‌توانید به صرافی به عنوان روشی سنتی مراجعه کنید. صراف یا دلال ارز شخصی است که اقدام به خرید و فروش دلار میکند. شک نکنید که وجود چنین سیستمی که عقل بشری در سال‌های متمادی ایجاد کرده برای پشبرد کار افراد واجب بوده است.
یک صراف، دلال ارز یا واسطه‌گر ارز و مشتریان آنها یک سیستم تمرکزگرا centralize را تشکیل می‌دهند. در یک سیستم تمرکزگرا تمامی مشتریان به یک سرور اصلی که صراف یا دلال ارز است، بدون هیچ رابطه‌ای باهم متصل هستند. مشتریان لزوما همدیگر را نمی‌شناسند و تنها سیستم مرکز و صرافی مشتریان را می‌شناسد و احراز هویت میکند.
در سیستم تمرکزگرا با خاموش کردن سیستم اصلی کلیه سیستم خاموش خواهد شد. زیرا در این سیستم‌ها کلید روشن و خاموش کردن در دست یک نهاد، سازمان، شخص و یا حکومت است. برای مثال اگر صراف مغازه خود را ببندد و خرید و فروشی انجام ندهد، دیگر نمی‌توان ارزی خرید و فروش کرد. درواقع در یک سیستم تمرکزگرا، وجود دلالی که مشتریان برای خرید و معامله به او اعتماد و مراجعه کنند، ضروری است.
واسطه زدایی و روی کار آمدن سیستم p2p
در سیستم‌های تمرکزگرا، دلال نقش سرور را بازی میکند که در صورت نبود آن کامیپوترها قادر به اتصال به یکدیگر در سیستمی متمرکز نیستند. برای درک بیشتر این موضوع دوستی را تصور کنید که از شما بخواهد مقداری از دلارهای او را بخرید. در این حالت شما دلال یا واسطه را در معامله خود حذف کرده‌اید و بدین ترتیب هزینه‌هایتان نیز کاهش میابد. ورود آگاهانه و به صورت مستقیم به معامله بدون حضور دلال اولین گام برای تشکیل یک سیستم p2p یا همان peer-to-peer است.
سیستم p2p (سیستم همتا به همتا یا نظیر به نظیر) به سیستمی اشاره دارد که در آن اعضا به صورت مستقیم و بدون هیچ قدرت مرکزی یا واسطه‌ای با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند. این سیستم نوعی سیستم توزیع شده است که که کاربران نهایی هر سیستم را بدون احتیاج به واسطه‌ها به هم متصل میکند. سیستم p2p به سرعت در حال از بین بردن نقش دلالان و واسطه‌ها می‌باشد.
در واقع این سیستم‌ها به تدریج و با گام‌های استوار در حال جایگزین شدن با هرگونه کسب و کار واسطه‌ای هستند. این پدیده جهانی که به عنوان واسطه‌زدایی نام گرفته است به سرعت درحال گسترش در جهان است. در یک سیستم p2p که بطور مثال برای یک صرافی ایجاد شده است دیگر نیازی به هیچ واسطه‌ای به عنوان صراف نخواهید داشت.
در روند این سیستم هرکسی قصد فروش ارز خود را داشته باشد، می‌تواند به خریدار نهایی وصل شود و در این بین کارمزد دلالی به صفر می‌رسد. کسی که قصد خرید ارز دارد نیز بدون کارمزد و با بهترین قیمت می‌تواند به صورت مستقیم ارز مورد نظر را از فروشنده خریداری کند. اینجا یک مشکل اساسی وجود دارد که این مشکل را ما باید حل نماییم.
مشکل سیستم های واسطه زدایی و راه حل آن
مشکل سیستم‌های P2P یا همتا به همتا، صحت معامله است. وقتی شما از یک صراف خرید ارزی انجام می‌دهید، درواقع به او اعتماد دارید. چراکه آن صراف دارای مجوزهای لازم از مراجع زیربط است و سیستم متمرکزسازی آن را تایید کرده است. اما در سیستم p2p طرف حساب شما یک شخص یا آیکون روی اینترنت است که شما هیچ شناختی از او ندارید. حال ما چطور می‌توانیم به او اعتماد کرده و پول عزیزتر از جان خود را به او بسپاریم؟
آقای ساتوشی ناکاموتو برای این مسئله کریپتوها را به عنوان راه حل معرفی نمود. در این روش، بلاکچین بدون نیاز به هیچ شخص و یا قدرت ثالثی وظیفه دارد تا انجام معامله را تضمین نماید. این امر می‌تواند موجب حذف واسطه‌ها با بلاکچین گردد اما نمی‌توان از مصرف انرژی بلاکچین، هزینه و سختی استخراج بیت کوین و … نیز غافل شد.
بیشتر بخوانید:استخراج بیت کوین و مزایا و معایب ماینینگ بیت کوین
برنامه های غیر متمرکز Decentralize
برنامه‌های غیرمتمرکز به جای سرورهای متمرکز برای اجرا و فعالیت از شبکه‌های بلاکچینی استفاده می‌کنند. درواقع این برنامه‌ها به نهاد واحدی وابسته نیستند و تیم توسعه‌دهندگان با مشارکت اعضای جامعه در مدیریت و هدایت آن نقش دارند.
در طی سال‌های گذشته برنامه‌های غیرمتمرکز فراوانی در بلاکچین ارائه شده‌اند که با استفاده از قراردادهای هوشمند توانسته‌اند خدماتی از قبیل صندوق‌های سرمایه‌گذاری، بانکداری دیجیتالی و رسانه‌های اجتماعی را به صورت غیرمتمرکز و بدون واسطه در اختیار کاربران قرار دهند.صرافی‌های غیرمتمرکز نمونه‌ای از این برنامه‌هاست که اگرچه از ارز فیات پشتیبانی نمی‌کنند، اما امکان تبادل ارز دیجیتال در آنها وجود دارد و برای استفاده از خدمات نیازی به ثبت نام و احراز هویت نیز ندارند.
امنیت بلاکچین و حفظ حریم خصوصی از دلایلی است که بسیاری از سرمایه‌گذاران را به سمت خود ترغیب کرده است.
علاوه‌بر صرافی‌ها، پلتفرم‌های بازی و پیش‌بینی، بازار‌های خرید و فروش توکن‌های غیرمثلی و شبکه‌های اجتماعی نیز از دیگر موارد پر استفاده برنامه‌های غیرمتمرکزند. اما با وجود تنوع بالای این برنامه‌ها هنوز نمی‌توان آنها را در سطح گسترده جهانی جایگزینی برای برنامه‌های متمرکز و سنتی دانست و به طور قعطی راجب حذف واسطه ها با بلاکچین اظهار نظر کرد.
بیشتر بخوانید:امنیت بلاکچین را چگونه میتوان افزایش داد؟
مزایای برنامه‌های غیرمتمرکز
یکی از مزایای اصلی و نقاط قوت برنامه‌های غیرمتمرکز و سیستم Decentralize ، عدم وابستگی آن به سروری مرکزی می‌باشد. این برنامه‌ها بر بستر بلاکچین فعالیت دارند. از این رو توسط سرور مشخص و یا سازمانی واحد مدیریت نخواهند شد. این موضوع سبب افزایش امنیت آنها شده است.
البته نمی‌توان از امکان هک و کدنویسی‌های غیراستاندارد و دیگر ضعف‌های امنیتی آن غافل شد. فناوری بلاکچین، علاوه‌بر امنیت برنامه‌های غیرمتمرکز سبب تضمین حفظ داده‌های کاربران می‌شود. از طرفی به دلیل رمزنگاری شدن داده‌ها، تغییر و دستکاری در آنها بسیار دشوار و بعید است.
از طرفی برنامه‌های غیرمتمرکز به علت عدم پیروی از تحریم‌ها، امکان فعالیت کاربران ایرانی را نیز فراهم نموده است. باتوجه به اینکه برنامه‌های غیرمتمرکز هیچگونه مرجع مرکزی ندارند، هیچکس قادر به تعیین تکلیف برای آنها نیست و بدین منظور باید تابع تصمیمات جمعی و رای‌گیری بود. البته این موضوع سبب سرعت کمتر بروزرسانی و توسعه آنها نسبت به برنماه‌های سنتی و متمرکز می‌شود؛ چون برای هر مشکل کوچکی نیز نیاز به اجماع اکثریت و رای‌گیری کاربران است.
هزینه ایجاد، توسعه و استفاده از این برنامه‌ها نسبت به برنامه‌های سنتی کمتر است. زیرا در بسیاری از زمان‌ها با استفاده از توکن‌های بومی هزینه‌ها پرداخت شده و فعالیت‌ها نیز توسط مشارکت داوطلبانه انجام می‌گردد.
استفاده از قراردادهای هوشمند نیز سبب خودکار شدن انجام فعالیت‌ها و حذف واسطه ها با بلاکچین خواهد شد. از این رو برنامه‌های غیرمتمرکز کارمزدی به دلیل ارائه خدمات از کاربرانشان نمی‌گیرند و کارمزد دریافتی تنها به دلیل پردازش داده‌ها و تراکنش‌ها در بلاکچین است. عدم وجود واسطه برای کنترل و مدیریت فعالیت‌ها در این برنامه‌ها منجر به سرعت بیشتر شده است.
مشکلات برنامه های غیرمتمرکز
با وجود تمامی مزایای گفته شده درباره برنامه‌های متمرکز در شبکه‌های بلاکچین که می‌تواند سبب حذف واسطه ها با بلاکچین گردد، اما این برنامه‌ها همچنان دو مشکل بزرگ دارند.
سختی و هزینه‌های تراکنش‌ها در شبکه بلاکچین دو مشکل مهم این برنامه‌ها به شمار می‌روند. استفاده از شبکه بلاکچین پیچیدگی‌های بیشتری در مقایسه با برنامه‌های سنتی دارد. از این رو افراد سالخورده و افراد ناآشنا با این فناوری تجربه خوبی از کار با آنها نخواهند داشت. از طرفی هزینه کارمزد تراکنش‌ها در بعضی از شبکه‌ها مثل اتریوم قابل توجه بوده و موجب می‌شود تا این خدمات برای کاربران مفید واقع نشود. با این حال این برنامه‌ها با
ویژگی‌هایی منحصربفرد می‌توانند در آینده بسیاری از تعاملات و فعالیت‌های مالی را با تغییرات وسیعی همراه کنند و اقتصادی جدید و بدون قدرت‌های متمرکز و واسطه‌ها به وجود بیاورند.
تکنولوژی بلاکچین یکی از بهترین اختراعات بعد از اینترنت به شمار می‌رود. این تکنولوژی توانسته امکان حذف واسطه‌ها را از جهاتی فراهم کند. عملکرد بلاکچین تقریبا همانند پایگاه‌های داده سنتی نظیر سیستم‌های بانکی است.
اما کارایی و امنیت بلاکچین بالاتر است و می‌تواند تمامی فعالیت‌ها را داخل بلوک‌های خود به طور ایمن حفظ نماید. بلاکچین نوعی پایگاه داده غیرمتمرکز به شمار می‌رود که سوابق تراکنش‌های معاملات دیجیتالی را در خود ذخیره میکند.
در پاسخ به این پرسش که آیا امکان حذف واسطه ها با بلاکچین وجود دارد؟ میتوان هم پاسخ بله و هم خیر داد.
بلاکچین و سیستم‌های p2p خدمات واسطه‌گری را از بین نمی‌برند؛ اما واسطه‌گری‌های کنونی را تغییر شکل خواهند داد. تا همین امروز نیز تا حجم زیادی این تغییرات را ایجاد نموده‌اند. درواقع در حال حاضر هم شاهد کم رنگ شدن و از بین رفتن بسیاری از شغل‌های واسطه‌گری هستیم. درحقیقت میتوان این طور بیان کرد که واسطه‌گری از بین نرفته بلکه تنها تغییر شکل داده است.
مثلا آژانس‌های تاکسیرانی با شیوه سنتی به تدریج کنار گذاشته شده و سیستم های p2p که شرکت‌های تاکسیرانی اینترنتی هستند ایجاد شده است. دلال‌های کوچک از بین رفته و دلال‌های بزرگ جای آنها را گرفته اند. از نمونه این موارد میتوان به دیجی کالا، اسنپ، تپ سی و ….. اشاره نمود. درواقع روند زندگی بشری به سمت واسطه زدایی و حذف واسطه ها با بلاکچین درحال حرکت هستند.
