Safe Haven یا سرمایه گذاری امن در بازار مالی نوعی سرمایه گذاری است که در مواقع آشفتگی بازار موجب افزایش و یا حفظ دارایی می‌شود. درواقع در مواقعی آشفتگی اقتصادی موجب رکود و سقوط بازار مالی شده است، سرمایه‌گذاران بر آن که سرمایه خود را جایی ببرند که کمترین ضرر را به دنبال داشته باشند. Safe Haven، جان پناه های مالی یا پناهگاه امن سرمایه گذاران در زمان بحران، سرمایه گذاری هایی هستند که در زمان‌های بحران نه تنها ارزش دارایی ما را حفظ می کنند بلکه سودزا هم می توانند باشند.
سرمایه‌گذاران از پناهگاه امن یا دارایی‌های امن برای محدود کردن ضررهای خود در اوضاع نابسامان اقتصادی استفاده می‌کنند. با این حال دارایی‌های که به عنوان Safe Haven معرفی می‌شوند ممکن است براساس ماهیت خاص بازار متفاوت باشند.
از این‌رو سرمایه‌گذاران باید دقت کافی را در هنگام تعیین پناهگاه امن مناسب براساس نیازشان بکار گیرند. فلزات گرانبها مثل طلا، سهام و ارزها برخی از نمونه‌هایی است که به عنوان سیف هیون یا سرمایه گذاری امن طلقی می‌شوند. حال با توجه به مفهوم Safe Haven شاید به این پرسش بربخورید که آیا کریپتوکارنسی‌ها بخصوص بیت کوین می‌توانند به عنوان Safe Haven و پناهگاه امن شناخته شوند؟ برای پاسخ به این پرسش و توضیحات بیشتر درباره مفهوم دارایی‌های امن یا همان سرمایه گذاری امن در ادامه این مطلب با من همراه باشید.
Safe Haven یا پناهگاه امن سرمایه‌گذاران چیست؟
Safe Haven یا سرمایه گذاری امن نوعی دارایی و سرمایه گذاری هستند که در زمانی که دنیا با بحران مواجه گردد، می‌توانند به عنوان پناهگاه امن برای معامله‌گران و سرمایه‌گذاران عمل کنند. درواقع سرمایه گذاری‌های ایمن در برابر نوسانات بازار از دارایی‌های شما محافظت به عمل خواهند آورد.
سرمایه‌گذاران از دارایی‌های امن به‌منظور محدود کردن زیان‌های خود در شرایط رکود اقتصادی استفاده می‌نمایند. این سرمایه گذاری‌ها در آشفتگی بازار نه تنها ارزش خود را حفظ می‌کنند، بلکه ممکن است موجب افزایش ارزش نیز گردند.
سیف هیون‌ها یا سرمایه گذاری امن می‌توانند سرمایه گذاری‌های مختلفی باشند.
طلا یکی از انواع این سرمایه گذاری‌هاست. همانطور که می‌دانید قیمت طلا با رکود اقتصادی و سقوط بازار افزایش میابد. درمواقع بحران و رکود سرمایه‌گذاران به سمت سیف هیونی مثل طلا متمایل می‌شوند. برعکس این مورد نیز در زمانی است که بازارها صعودی و پررونق هستند و اوضاع اقتصادی خوب است و در این شرایط قیمت طلا کاهش میابد. زیرا سرمایه‌گذاران خیالشان از رکورد اقتصادی راحت شده و طلای خود را می‌فروشند و مجددا اقدام به خرید سهام می کنند.
سرمایه گذاری امن به چه منظور انجام می‌شود؟
سرمایه گذاری امن امکان ایجاد تنوع در سبد سرمایه‌گذاران را دارد و این می‌تواند در زمان نوسانات بازار سودآور باشد. اغلب مواقع صعود و سقوط بازار برای یک دوره زمانی کوتاه می‌باشد. با این حال،در زمان رکود اقتصادی، رکود بازار می‌تواند طولانی شود. در آشفتگی بازار، ارزش بسیاری از سرمایه گذاری ها می‌تواند کاهش پیدا کند. در زمان رخداد این رویدادهای سیستمی، بعضی از سرمایه‌گذاران در پی خرید دارایی‌های امن Safe Haven هستند که در زمان پریشانی با بازار یا همبستگی ندارند یا همبستگی منفی دارند. درحالیکه ارزش دارایی‌ها روبه کاهش است، ارزش پناهگاه امن سرمایه‌گذاران یا حفظ و یا افزایش میابند.
با اینحال آنچه به نظر می‌آید در یک بازار نزولی سرمایه‌ای ایمن باشد، ممکن است در یک بازار نزولی دیگر سرمایه گذاری فاجعه باری درنظر گرفته شود. ازاین‌‌رو ارزیابی سرمایه گذاری امن متفاوت بوده و نیاز به دقت کافی از سوی سرمایه‌گذاران دارد.
Safe Haven یا سرمایه گذاری امن دارایی‌هایی محسوب می‌شوند که در زمان‌های بحرانی موجب کاهش زیان و حتی افزایش سود سرمایه‌گذاران خواهند شد. برخی از پناه‌گاه‌های امن سرمایه گذاری شامل طلا، سهام‌های دفاعی، اراق قرضه، فلزات گرانبها و اسناد خزانه (T-Bills) و .. هستند.
فرانک سوئیس به علت ثبات دولت سوئیس و سیستم مالی آن، ین ژاپن و دلار آمریکا برخی از نمونه‌های دارایی‌های امن هستند.
مزایا و ویژگی های دارایی های امن
حال که با مفهوم Safe Haven یا جان پناه‌های مالی آشنا شدید، بهتر است برخی از ویژگی‌ها و مزایای آن‌ها را نیز بدانید:
نقدینگی بالا
دارایی‌های امن و یا Safe Havenها معمولا دارای نقدینگی بالایی هستند و شما می‌توانید بدون تجربه لغزش یا اسلیپیج، تقریبا در هر قیمت دلخواهتان به بازار وارد و یا خارج شوید.
درواقع یکی از اهداف سرمایه گذاری امن آن است که در زمان بحران، جنگ و ناآرامی‌ها به راحتی و خیلی سریع به پول نقد تبدیل می‌شوند. برای نمونه GBPJPY یک جفت ارز امن با نقدینگی بالا است که در زمان تنش و بحران می‌توان به راحتی در هر قیمتی وارد بازار شوید و آن را بفروشید.
محافظت از سرمایه
یکی دیگر از مزایای دارایی‌های Safe Haven آن است که در مواقع بحرانی و ناآرامی از سرمایه شما حفاظت می‌کند. باتوجه به اهمیت این موضوع تمامی سرمایه‌گذاران و معامله‌گران تمایل به Safe Haven برای جلوگیری از نابودی سرمایه‌شان دارند.
تنوع زیاد
یکی از نکات مهم درباره Safe Havenها این است که این دارایی‌ها که نقش پناهگاه امن سرمایه‌گذاران را دارند، از تنوع بالایی برخوردار هستند. برای نمونه شما می‌توانید در کامودیتی‌ها یا بازار کالاها، طلا را انتخاب کنید و یا در بازار ارزها دلار آمریکا یکی از بهترین دارایی‌های امن به شمار می‌رود.
عرضه محدود
درصورتی که عرضه دارایی بتواند از تقاضای آن پیشی بگیرد، احتمالا به کاهش ارزش آن روبرو خواهید شد. بازارهایی همانند طلا که کمبود عرضه دارند، در این هنگام افزایش ارزش خواهند داشت. در مورد ارز دیجیتال بیت کوین نیز این ویژگی قابل تعمیم است؛ زیرا با کاهش عرضه بیت کوین و افزایش تقاضا و یا در طی رخداد هاوینگ بیت کوین شاهد افزایش قیمت بیت کوین خواهیم بود.
تقاضای پایدار
یک دارایی Safe Haven یا سرمایه گذاری امن باید در آینده نیز دارای تقاضا باشد. ازاین رو باید به مطلوبیت آتی آن دارایی نیز توجه نمود. برای نمونه برخی کامودیتی‌ها نظیر نقره با اینکه کاربرد وسیع صنعتی دارند اما ممکن است در آینده با کامودیتی‌های دیگر جایگزین گردند.
ماندگاری
دارایی‌هایی که در طول زمان کیفیتشان افت می‌کند، کاهش مطلوبیت را نیز به دنبال خواهند داشت و احتمالا در آینده تقاضای آن‌ها کمتر است.
بیشتر بخوانید: قیمت بیت کوین به چه عواملی بستگی دارد؟!
انواع نمونه های Safe Haven
سرمایه‌گذاران اغلب در شرایط بحرانی اقدام به انتخاب دارایی‌هایی نظیر جفت ارزها، کالاها و سهام‌های تدافعی، اوراق قرضه خزانه‌داری و .. برای از بین نرفتن سرمایه خود می‌کنند. در ادامه به برخی از سرمایه گذاری امن یا Safe Haven در بازار مالی اشاره خواهم نمود:
طلا یک سرمایه گذاری امن
طلا یکی از قابل توجه‌ترین و ارزشمندترین کالاهای امن و یک سرمایه گذاری امن به شمار می‌رود که از نقطه نظر تاریخی توانسته همبستگی منفی قابل اطمینانی با سهام‌ها از خود نشان دهد. درواقع سال‌های زیادی است که از طلا به عنوان ذخیره ارزش استفاده می‌شود. طلا به عنوان یک کالای فیزیکی امکان چاپ و عرضه زیاد ندارد و حتی ارزش آن تحت تاثیر تصمیم‌های مربوط به نرخ‌های بهره که بواسطه دولت‌ها گرفته می‌شود قرار نخواهد گرفت. این کالا نوعی بیمه در مقابل رویدادهای اقتصادی نامطلوب است که در زمان تورم، قیمت آن با دلار آمریکا سجیده می‌شود. از این‌رو به علت حفظ ارزش خود در طولانی مدت می‌تواند نوعی Safe Haven محسوب گردد.
اوراق قرضه خرانه داری
اوراق خزانه (T-Bills) با توجه به حمایت دولت آمریکا و مقامات رسمی آن حتی در شرایط آشوب اقتصادی نیز یک Safe Haven یا سرمایه گذاری امن محسوب می‌شود. ضمن اینکه اوراق خزانه آمریکا یک سرمایه گذاری بدون ریسک به شمار می‌رود که در هنگام تصفیه و سررسیدها بواسطه دولت آمریکا اصل سرمایه به شما بازگردانده خواهد شد.
سهام تدافعی از نمونه سرمایه گذاری امن
صرف نظر از اوضاع بازار، مصرف‌کنندگان در زمان‌های بحران و آشفتگی همچنان به خرید محصولات بهداشتی، مواد غذایی و دارویی و .. ادامه می‌دهند. از این‌رو کمپانی‌های این دست از خدمات در مواقع بحرانی به دلیل افزایش تقاضا برای کالاهایشان ارزش خود را حفظ می‌کنند. برای نمونه در پاندمی کرونا سهام کمپانی فایزر پس از اختراع واکسن ضدکرونا افزایش رشد بسیار زیادی داشت و سهام‌داران آن سودآوری زیادی داشتند.
ارزهای ببن المللی
در بازار فارکس نیز ارزهایی وجود دارد که در زمان ناآرامی‌ها و جنگ‌ها می‌توانند Safe Haven یا دارایی امن محسوب شوند. ارز فرانک سوئیس یکی از این ارزهاست که به عنوان پناهگاه امن سرمایه‌گذاران درنظر گرفته می‌شود. فرانک سوئیس به علت ثبات دولت سوئیس و سیستم مالی آن معمولا با فشارهای صعودی به دلیل افزایش تقاضای خارجی روبرو است. درواقع سوئیس دارای صنعت بانکداری بزرگ، بیکاری کم، باثبات و امن، استاندارد زندگی بالا ، بازار کم نوسان و ارقام تراز تجاری مثبت می‌باشد. بعلاوه استقلال سوئیس از اتحادیه اروپا، این کشور را از رویدادهای منفی اقتصادی و سیاسی موجود در منطقه مصون نگاه داشته است. ین ژاپن و دلار آمریکا نیز نوعی Safe Haven یا دارایی امن به شمار می‌روند.
دلار آمریکا به علت اینکه ارز جهانی است و در بسیاری از معاملات تجاری بین المللی بکار می‌رود می‌توان Safe Haven یا پناهگاه امن سرمایه‌گذاران و شرکت‌هایی باشد که با عدم قطعیت درمورد ارز داخلی روبرو هستند. ین ژاپن نیز به سبب تورم بسیار پایین، نقدینگی بالا و ثبات سیستم اقتصادی و سیاسی یک Safe Haven در مواقع بحرانی به شمار می‌رود.
ارز دیجیتال از نمونه سرمایه کذاری ایمن
برخی از ارزهای دیجیتال می‌توانند به عنوان Safe Haven یا پناهگاه امن سرمایه‌گذاران درنظر گرفته شوند. دربازارهای بی ثبات، معامله‌گران و سرمایه‌گذاران ارز ممکن است به سراغ تبدیل دارایی‌های نقدیشان به این قبیل ارزها برای محافظت بروند.
آیا ارزهای دیجیتال می‌توانند یک پناهگاه امن جدید برای سرمایه گذاری باشند؟
در زمان سقوط بازارها به صورت گسترده‌تر، بسیاری از سرمایه‌گذارند به سیف هیون‌هایی مانند فلزات گرانبها و اوراق قراضه روی می‌اورند. برای قرن‌ها طلا به عنوان پناهگاه امن سرمایه‌گذاران معرفی می‌شده است. با این حال در پنج سال گذشته، ارزهای دیجیتال محبوبیت شگرفی پیدا کرده‌اند. ارزهای دیجیتال وابسته به هیچ عامل اقتصادی کلان و مرکز و نهاد دولتی نیستند و اغلب به عنوان غیرمتمرکز شناخته می‌شوند. در شرایط کاهش بازار، بر سر بیت کوین در مقابل طلا به عنوان پناهگاهی امن‌تر بحث‌های مطرح شد.
مجموع ارزش بازار جهانی رمزارزها درحال حاضر 1.95 تریلیون دلار برآورد شده است. همچنین در این بین 52.47 درصد کل بازار رمزارزها در اختیار بیت کوین است.
در پاسخی صریح‌تر به این پرسش که آیا کریپتوکارنسی‌ها بخصوص بیت کوین می‌توانند به عنوان سیف هون در دنیای سرمایه گذاری عمل کنند؟ می‌توان گفت هنوز برای اینکه با قاطعیت اعلام شود که می‌توان از کریپتوکارنسی‌ها به عنوان Safe Haven برای سرمایه گذاری استفاده شود، زود است.
کریپتوکارنسی‌ها هنوز دوران آغازین و طفولیت خود را می‌گذرانند و هنوز آنقدر بالغ نشده‌اند که بتوان با قطعیت در این مورد صحبت کرد. اما خبر خوب آن است که شواهد نشان می دهند که به تدریج کریپتوها مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار گرفته‌اند که این موضوع پتانسیل بیت کوین را برای تبدیل شدن به Safe Haven قوی بالا می برد.
Safe Haven بودن کریپتوکارنسی ها
همانطور که گفتیم هنوز برای قطعی اعلام کردن Safe Haven بودن کریپتوکارنسی‌ها زود است. اما در مورد طلا و فلزات گرانبها این موضوع صحیح نیست؛ چرا که از زمان‌های گذشته طلا و نقره در تمام دنیا به عنوان Safe Haven مورد استفاده قرار گرفته است.
اما درمورد کریپتوکارنسی‌ها نمی‌توان با قاطعیت این مسئله را عنوان کرد. به دو علت نمی‌توان با قطعیت راجع به Safe Haven بودن کریپتوها صحبت کرد:
- طفولیت کریپتوها و تکنولوژی بلاکچین
- کم بودن مارکت گپ کریپتوها نسبت به دیگر دارایی‌ها
اما خبر خوب آن است که کریپتوها در شرایط بد بازار مالی و بحران‌های اقتصادی ناشی از ویروس کرونا، علارقم سقوط بازار، به خوبی نقش Safe Haven را بازی کردند. اگرچه در ابتدای سقوط بازارها، بازار کریپتوها حدود 40 درصد سقوط کرد. اما به سرعت خود را جمع کرد و بدون حمایت دولتی با سرافرازی به عنوان یک Safe Haven برای سرمایه‌گذاران خود عمل کرد. به طور کل در امتحان جان پناه بودن بازارها نمره قبولی را گرفت.
مثالی از ارزهای دیجیتال به عنوان پناهگاه امن در ایالات متحده
طبق گفته مدیر عامل شرکت مدیریت دارایی ARK Invest، کتی وود، ارزهای دیجیتال توانسته‌اند در میان بحران جاری بانکی در ایالات متحده به عنوان یک پناهگاه امن یا Safe Haven ظاهر شوند.
ورود با انتقاد از ناتوانی فدرال رزرو در مقابل جلوگیری از فرار بانک‌ها، شکست سیاست‌های آن‌ها را فاکتوری برای بحران فعلی دانست؛ که باعث سقوط بانک‌هایی نظیر Signature و بانک سیلیکون ولی (SVB) گردید است. کتی وود در توییتر خود در 16 مارس اشاره به عدم تطابق دارایی به بدخی اشاره نمود که برای بانک‌ها رایج است. اما در سناریوی حال حاضر غیرقابل دفاع برشمرده می‌شد. ایشان براین باور بودند که بحران مالی جاری بوسیله رمزپایه اجباری نگردیده است.
زیرا اکوسیستم از سقوط FTX به دلیل نظارت شدید سبب سرکوب شدید نظارتی شده بود. او اظهار داشت رگولاتورها به عنوان قربانی برای نقض‌هایشان در نظارت بر بانکداری سنتی از رمزارز استفاده می‌کنند.
کتی وود مدت زمان طولانی است که یکی از حامیان ارزهای دیجیتال معرفی می‌شود. او رمزارز را راهکاری برای نقاط اصلی کدورت، شکست و اشتباهات نظارتی در سیستم مالی سنتی پیش بینی نمود. به گفته این شخص بحران بانکی کنونی در شبکه دارایی‌های رمزنگاری شفاف، غیرمتمرکز و قابل حسابرسی و بیشتر از حد وثیقه ممکن نبود. در بحبوحه بحران بانکی ایالات متحده، ارزهای دیجیتال با افزایش قیمت بیت کوین و اتر توانستند به بالاترین میزان چند ماهه خود رسیده و به عنوان Safe Haven طلقی گردند. همانطور که بانکداری سنتی به مشکلات ادامه می‌دهد، واضح است که ارزهای دیجیتال نیز در چشم انداز مالی آینده نقش مهمی را ایفا خواهند کرد.
چگونگی معامله Safe Haven
همانطور که می‌دانید بازار مالی به صورت چرخشی عمل می‌کنند. معامله‌گران برای سودآوری باید روندهایی نظیر سهام‌های سودده، کالاهای اصلی صنعتی، شاخص دلار آمریکا و همچنین عوامل اصلی مثل ولید ناخالص داخلی و داده‌های اشتغال را بررسی کنند تا متوجه عملکرد اقتصاد شوند.
بررسی چرخه‌های اقتصادی این ایده را که در هنگام بحران و رکود چه چیزهایی باید خرید و یا اینکه چه زمانی باید قسمتی از پرتفوی را به دارایی‌های تدافعی و امن‌تر تبدیل کرد ارائه می‌کند. برای نمونه در ادامه به سه مولفه مهم که قبل از رکود امکان سیگنال‌گیری دارند اشاره می‌شود:
معکوسی منحنی بازده اوراق قرضه
معکوس شدن منحنی بازده اوراق قرضه بدین معناست که نرخ بهره اوراق قرضه 10 ساله کمتر از اوراق قرضه کوتاه مدت گردد. این موضوع سیگنالی در جهت شروع وقوع رکود به شمار می‌رود.
آمار اشتغال منفی
آمار استخدام‌ها بینشی درباره نیات استخدام و تعداد ساعات کار را ارائه می‌کند. کاهش ساعت کاری شرکت‌ها و یا استخدام موقتی کارگران، نشان دهنده دیدگاه منفی درباره وضعیت اقتصادی است.
اطلاعات ضعیف درباره کسب و کارها و مصرف کنندگان
اگر کسب و کارها و مصرف‌کنندگان درمورد آینده اقتصاد اطمینان نداشته باشند، احتمال سرمایه گذاری و هزینه برای آینده کمتر می‌شود و این فاکتور موجب انقباض در رشد و ایجاد رکود خواهد شد.
نحوه معامله دارایی امن یا Safe Haven
بعد از آشنایی با سه مولفه مهم وقوع رکود اقتصادی، بهتر است به نحوه ترید دارایی امن یا سرمایه گذاری امن بپردازیم.
توجه به اخبار اقتصادی و رویدادهای مهم فاندامنتالی
عوامل مرتبط با تحلیل فانتدامنتال نظیر آمار اشتغال، شاخص اطمینان تجاری، امکان پیش بینی رکود بازار و رونق اقتصادی را به صورت یکسان فراهم می‌کنند. براین اساس توجه به فاکتورهای فاندامنتالی تا حد امکان به شما معیارهای خوبی جهت ورود به موقع به یک Safe Haven و خروج از آن را خواهد داد.
توجه به اندیکاتورهای تکنیکالی
همانند ترید کردن دیگر دارایی‌های مالی، شما با استفاده از تحلیل تکنیکال و ابزارهای موجود نظیر انواع خط روند و اندیکاتورها و … می‌توانید زمان به موقع ورد به بازار و خروج از آن را متوجه شوید. برای نمونه اندیکاتور یا شاخص قدرت نسبی (RSI) به شما نشان می‌دهد که یک دارایی چه زمانی وارد منطقه اشباع خرید و یا فروش شده است. درکل استفاده همزمان از تحلیل تکنیکال و فاندامنتال تصویر درست‌تری قبل از ترید Safe Haven خواهد داد.
توجه به سوابق پرایس اکشن
برای بهترین روش معامله Safe Haven توجه به پرایس اکشن بسیار مهم است؛ بدین منظور که از نقطه نظر تاریخی، زمان‌هایی وجود دارد که یک دارایی از خود رفتاری مشابه نشان داده است. برای نمونه در سال 2008 با آغاز بحران مالی، افزایش طلا انتظار می‌رفت اما در عوض ذخایر بواسطه بانک‌ها به نفع دلار نقد گردید و فقط سال بعد از آن مارکت صعودی شد.
بیشتر بخوانید: تحلیل بنیادی یا تحلیل فاندامنتال Fundamental analysis
در زمان‌هایی که آینده برای سرمایه‌گذاران مبهم می‌گردد، جریانات ریسک گریزی شروع می‌شود. بدین معنا که تمام معامله‌گران برای فرار از ریسک دارایی‌های ریسکی خود را در اولین فرصت می‌فروشند و اقدام به سرمایه گذاری در دارایی‌های امن می‌کنند. از این رو با سقوط دارایی‌های ریسکی و شروع جریانات ریسکی، Safe Haven یا ارزهای امن تقویت می‌گردند.
این دارایی‌ها سرمایه گذاری باثبات‌تری را در زمان آشفتگی بازار فراهم می‌کنند. Safe Havenها در طول سال دارای عملکرد خوبی هستند و انتظار نمی‌رود که در سقوط بازار مالی، ارزششان تحت تاثیر شدیدی قرار گبرد. داشتن ترکیبی از Safe Haven با سرمایه گذاری ایمن در کنار دارایی‌های ریسک‌پذیر نظیر نفت خام، سهام رشدی و .. می‌توان به جلوگیری از ریسک مالی و تعدیل ریسک کمک نماید.
