طرح پانزی Ponzi schema و نحوه شناسایی کلاهبرداری پانزی

کلاهبرداری پانزی چیست؟ پانزی نوعی غارت جمعی و نه فردی!

یکی از اشتباهات رایج در این حیطه آن است که پانزی را نوعی کلاهبرداری شخصی بدانید؛ که در روند آن فردی (یک شرکت یا Entity) با ادعای ارائه سودهای بالا، سرمایه مردم را بگیرد و سود سرمایه را از طریق سرمایه‌گذاری‌های دیگران تامین نماید.

در انتها نیز با مقدار عظیمی از کلاهبرداری و بدهی از اشخاص فراوان، به کار خود پایان دهد. درک روش پانزی به ما نشان خواهد داد که برخلاف تصور رایج از پانزی، این کلاهبرداری به هیچ عنوان شخصی نیست. طرح پانزی یا ponzi scheme نوعی کلاهبرداری و غارت دسته جمعی است.

که در روند آن گروهی از افراد که زودتر سرمایه‌گذاری کرده‌اند، سود خواهند برد. و گروهی که دیرتر وارد طرح شده و سرمایه‌گذاری می‌کنند، متحمل ضرر و زیان می‌گردند.

بدین معنا که شرکت‌های پانزی ارز دیجیتال یا سایت‌های پانزی جدید طرحی را برگزار می‌کنند و با ادعای قانونی بودن، سرمایه‌گذاران را قانع می‌کنند که سود دریافتی آن‌ها از سرمایه‌گذاری قانونی و بدون ریسکی است. در اوایل طرح به‌منظور جلب اعتماد سرمایه‌گذاران، سودی منظم دریافت می‌شود.

بدین واسطه سرمایه‌گذار وسوسه خواهد شد که پول بیشتری را وارد پروژه کرده و حتی افراد دیگری را نیز قانع به ورود در طرح پانزی می‌کند. افرادی که در اوایل کار وارد طرح شده‌اند به شرطی که به موقع پول خود را بردارند، نه تنها ضرر نکرده بلکه سود خوبی هم می‌کنند. ضرر آن برای کسانی است که آخر طرح وارد شده و دیگر پولی نیست و طرح قرار است جمع شود.

برای همین است که همه با شناخت لیست شرکت های پانزی، آگاهانه وارد کلاهبرداری پانزی و انواع آن می‌شوند. درواقع از نقطه نظر اخلاقی نمی‌توان گفت این کار اخلاقی می‌باشد اما منطقی سخت و تلخی در پشت آن نهفته است.

غارت به مثابه راهکاری اقتصادی برای تولید ثروت

از ابتدای تاریخ تا اکنون، غارت به عنوان روشی اقتصادی برای تولید ثروت استفاده شده است. اساس غارت براین است که اشخاص و یا اقوام دیگر به علت‌های مختلف نظیر ضعف عقلی، جسمی، تکنولوژی، نظامی، قومی و نژادی لیاقت ثروت و منبع در اختیارشان را ندارند. از این‌رو گروه و یا اشخاص دیگری خود را اولی‌تر و لایق‌تر از آن افراد برای داشتن ثروت و منابع آن‌ها می‌دانند که این افراد غارت‌کننده معرفی می‌شدند.

نظریه و فعل غارت از طی سالیان طولانی حضور هومو سپین‌ها یا انسان‌های کنونی، بر روی کره زمین به طور قوای قهری رخ داده است. تنها چند سالی است که انواع مدرن‌تری از غارت به جای روش‌های قهری روی کار آمده‌ است که در کمال صلح و صفا بدون خونریزی انجام می‌گیرد. طرح پانزی نمونه‌ای از انواع غارت‌های مدرن به شمار می‌رود.

افزایش مقدار غارت پانزی همچون نتیجه طبیعی خصوصی سازی پول

خصوصی سازی پول (Denationalization of Money) که بوسیله آقای فریدریش هایک مطرح گردید، از لحاظ فنی دارای یک مشکل بود که پیاده‌سازی آن را ناممکن می‌ساخت. آن مشکل نیز عدم وجود یک سیستم جهت ایجاد اعتماد میان انسان‌ها بود. در واقع انسان‌ها به دلیل عدم اعتماد به یکدیگر در سطح گسترده شهری، کشوری و جهانی، ناچار بودند از پول دولتی استفاده نمایند.

آنچه واضح است این است که اولین پایه‌ی استفاده از پول، اعتماد داشتن به مرجع صادرکننده آن است.

در گذر زمان در اکثریت نقاط جهان مشاهده شد که دولت‌ها و حتی بانک‌های مرکزی مستقل شده توسط نهادی لیبرال، در این مورد مرجع قابل اعتمادی نبوده و با استفاده از ماشین چاپ پول، خود دست به غارت‌هایی قهارانه و موجه زده‌اند. غارتگرانی که بوسیله پمپاژ پول قدرتمند در جامعه، توانسته‌اند بازی پانزی در مقیاس ملی و جهانی رقم بزنند. برخی از نمودهای این بازی را می‌توان در تورم جوامع گوناگون و در بعد جهانی به عینه مشاهده نمود.

ایجاد سیستم مالی غیرمتمرکز بیت کوین

ساتوشی ناکاموتو در سال 2009 میلادی، براساس ایجاد اعتماد میان دو شخص ناآشنا، سیستمی را بوجود آورد که بدون حاکمیت شخص ثالث بود. ابداع بیت کوین برای اولین بار باعث ایجاد نوعی سیستم مالی در دنیا شد که در آن اعضا بدون شناخت طرف مقابل خود می‌توانستند بهم اعتماد کنند و با یکدیگر تراکنش مالی داشته باشند.

تا قبل از ایجاد این سیستم، مردم مجبور بودند به بانک مرکزی کشورشان به عنوان تنها مرجع مورد اعتماد عموم، تکیه کرده و از پول صادر شده بوسیله آن استفاده کنند. ایجاد سیستم بیت کوین ضربه‌ای مهلک بر پول دولتی بود.

اکنون با گذشت 15 سال از ابداع بیت کوین، امکان توسعه‌ی انواع توکن‌های رمزنگاری شده (از جهاتی می‌توان آن‌ها را پول خصوصی نامید) برای آحاد اجتماع ایجاد شده است. از این‌رو هر فرد می‌تواند پول خاص خود را در اختیار داشته باشد.

درواقع اکنون همچون دولت‌ها، افراد نیز می‌توانند ماشین چاپ پول خصوصی خود را داشته باشند و بازی پانزی جدید را شروع کنند. از همین‌رو، حدس افزایش میزان غارت توسط پانزی در آینده چندان دور از ذهن نیست.

علت گرفتار شدن در دام کلاهبرداری پانزی و انواع آن

غارت توسط طرح پانزی نوعی غارت جمعی است که طی آن گروهی از شرکت‌کنندگان شامل افرادی که زودتر به طرح پانزی پیوستند، سود می‌برند. و در مقابل گروه دیگری از شرکت‌کنندگانی که دیرتری به این طرح وارد شده‌اند، دچار زیان و ضرر خواهند شد.

بنابراین این مسئله که وجدان عمومی و قانون تنها یک نفر را در کلاهبرداری پانزی و انواع آن گناهکار بشناسد، امری اشتباه است. به طور قطع گروه کثیری از شرکت‌کنندگان در کلاهبرداری طرح پانزی و طرح هرمی در ارز دیجیتال، آدم‌های ساده‌ای نیستند. چراکه با توجه به اخطارهای موجود از انواع مراجع و شبکه‌های اجتماعی در باب عواقب مخرب شرکت در کلاهبرداری پانزی و انواع آن، هر روز تعداد بیشتری به این پروژه‌ها می‌پیوندند.

بسیار بعید است که بتوان تصور کرد، اشخاص شرکت‌کننده در این پروژه‌ها، انسان‌های صاف و ساده‌ای هستند؛ که قبول کرده‌اند سرمایه خود را بدون هیچگونه مدرکی در اختیار اشخاص و شرکت‌های پانزی ایران و … که حتی از صحت آن‌ها مطمئن نیستند، قرار دهند.

از این‌رو شاید به این پرسش بربخورید که پس چگونه افرادی که خود را باتجربه و اقتصاددان می‌دانند، در دام کلاهبرداری طرح پانزی و سایت های پانزی جدید میافتند؟ در ادامه برای شما شرح خواهم داد.